Eigenlijk móet ik in mei een keer naar het Fochteloërveen, anders klopt het voorjaar niet. Ik had een aantal dinsdagen vrij genomen om te kunnen gaan vogelen en zodoende zat ik in de vroege ochtend van 13 mei in de auto op weg naar het noorden. Ik had het zo uitgemeten dat ik rond half 7 in het Veen zou zijn en zonder enig oponthoud kwam ik rond die tijd in de buurt van Fochteloo. Ik had de indruk dat de route iets anders was dan dat ik eerder wel eens gereden had, maar goed, ik kwam in de buurt. Toen ik de weg inreed die door het gebied heen loopt, zag ik borden die ik hier nooit eerder had gezien. Het bleek dat de weg aan 2 kanten afgesloten was met een slagboom en dat ik niet verder kon rijden dan het bezoekerscentrum. Dat betekende dus dat ik aardig wat wandelen te doen zou gaan krijgen. Gelukkig kon ik vanaf deze kant dus wel bij de parkeerplaats van het bezoekerscentrum komen en was ik niet via de andere kant aangekomen, want dan had ik eerst een heel stuk moeten lopen om m’n eerste vaste rondje te bereiken… En zo zette ik iets over half 7 de auto op de parkeerplaats en ben ik begonnen aan het rondje achter het bezoekerscentrum, wat eigenlijk een vierkant is.
Het was weer strakblauw en zelfs op dit vroege tijdstip deed de zon zich al vrij aardig gelden. Tijdens het wandelen hoorde of zag ik heel weinig. Er vloog even een Bruine Kiekendief over en 2 Graspiepers lieten zich mooi tijdens hun baltsvluchten zien, maar verder was het opvallend stil. Tja, en dan duurt het rondje ook niet zo lang. Ik bedacht dat ik de auto maar zou laten staan en ben het terrein van het bezoekerscentrum afgelopen en rechtsaf richting de kijkhut gelopen. Van mijn laatste bezoek in mei 2022(!), wist ik me nog te herinneren dat nét voor de bocht, waar de bomen beginnen, achter in het veld in een struik een Grauwe Klauwier zat. We kregen toen deze vogel mooi in beeld en ik heb goed gezocht of ik deze fraaie vogel weer zou vinden. En wat bleek? Hij zat er inderdaad weer! Veel verder weg dan 3 jaar geleden, maar ik kreeg hem toch maar weer mooi te zien. Daarop ben ik verder gelopen richting de hut en kreeg steeds wat meer te horen en te zien. Een Geelgors zat z’n 5de druk ten gehore te brengen en een Witte Kwikstaart liet zich even heel mooi zien. Een soort waar ik eigenlijk altijd wel op kan rekenen.
Ik had heel erg gehoopt om bij de hut Wielewalen te horen of te zien, maar zij blonken uit in afwezigheid. Ik ben de laan nog wel verder afgelopen en heb intensief geluisterd of ik maar het minste geluidje van deze jodelaar zou horen, maar helaas… Daarom ben ik naar het begin van het fietspad gelopen om aan dit rondje te beginnen. Misschien zaten de vogels hier verstopt…
En er was zeker meer te horen dan bij het bezoekerscentrum. Het begon met een heel uitbundige Fitis. Ook vlogen er weer grote aantallen Libellen en Waterjuffers rond die ik natuurlijk ook niet zomaar voorbij liet gaan. Als eerste kreeg ik het vrouwtje van de Noordse Witsnuit in beeld, maar helaas bleef het daar ook even bij. Anderen wilden niet gaan zitten, of waren anderszins te bewegelijk en daarom ben ik weer verder gelopen naar het “Paapjes-veld”. Het leek erop dat ik de naam van dit veld zou moeten gaan aanpassen aangezien er geen Paapjes maar wel een Grasmus zat. Waar het pad afbuigt naar links zat ook nog een Roodborsttapuit, maar geen Paapjes… Op dit punt had je eerst de mogelijkheid om rechtdoor richting de grens met Friesland te lopen, maar dit pad werd al vrij snel geblokkeerd. Er waren werkzaamheden bezig en een groot pad voerde weg richting een grote buis en wal heel in de verte. Ik had geen idee waar dit voor zou dienen, maar hoorde later van een vogelaar die hier vaker kwam dat dit moet gaan dienen om het terrein nat genoeg te houden, om het water binnen te houden. Heel nuttig en goed bezig dus… Ik had niet zo veel zin het grote pad, dat naar rechts afboog, te gaan volgen omdat ik dacht dat hier niet zo heel veel te zien zou zijn. Ook was het wat licht betreft niet zo gunstig, dus heb ik het kleine pad gevolgd wat weer terugloopt naar het fietspad. Nét voor het fietspad hoorde ik een bekende iele zang. Ik wist het meteen: Paapjes! In wat hogere struiken aan de rechterkant van het pad (aan de overkant dus van waar ze “normaal” zaten) zaten 2 mannetjes te zingen. Gelukkig! Ze waren er dus wel. Bij het fietspad ben ik weer naar links gegaan, terug naar het begin. Vanaf het fietspad kreeg ik weer wat meer te horen en te zien. Een lekker actieve Boompieper in de top van een struik en er vloog een Sperwer over. In dit gedeelte had ik al verschillende keren Koekoeken gehoord, maar nog niet 1 keer in beeld gekregen. Vanaf het fietspad lukte dit eindelijk wel een keer en zo verscheen ook deze zomergast op de lijst. Aan de rechterkant van het fietspad zitten ook altijd wel Veldleeuweriken en gelukkig gaven deze ook deze keer thuis. Ik blijf het maar proberen om de zanger in de lucht te vangen, wat over het algemeen met minder resultaat gaat. Dus ook nu moest ik het weer proberen en het lukte om verschillende foto’s te maken waar de Leeuwerik in ieder geval scherp op te zien is. Uiteindelijk was ik met 1 foto best wel tevreden… De Sperwer kwam ook nog een keer overvliegen, deze keer veel dichterbij dan eerder en daarna kwam ik weer aan het begin van het pad rond het Paapjes-veld (Grasmus-veld). Ik had bedacht in ieder geval een gedeelte van het pad nog een keer te lopen om te proberen wat meer Libellen of Juffertjes te kunnen vastleggen. Het begon echter met een Grasmus, maar daarna lukte het me om het mannetje van de Noordse Witsnuit vast te leggen, gevolgd door een Watersnuffel en een vlindertje, de Gewone Heispanner. Daarmee dacht ik het wel gezien te hebben (later hoorde ik van de eerder genoemde vogelaar dat hij wel het grote werkpad afgelopen was en een Grauwe Kiekendief gezien had…) en ben ik weer naar het fietspad gelopen, naar de weg waar ik een Roodborstje bij de parkeerplaats zag, waarna ik weer richting het bezoekerscentrum gelopen ben.
Op de weg trof ik een vogelaar/fotograaf uit de kop van Friesland. We zijn samen opgelopen en hebben gezellig gepraat. Hij vertelde dat hij vaker in deze streek kwam, maar hij was nu op weg naar Otterlo voor een excursie opzoek naar Nachtzwaluwen. Het Veen was even een tussenstop omdat hij anders wel heel vroeg zou aankomen. Hij wist te vertellen dat de weg afgesloten was ter bescherming van de reptielen die in het gebied leven. Er werden er regelmatig dood gereden en door de weg af te sluiten konden ze dit voorkomen. Ter illustratie hiervan stopte hij ineens en wees op de weg waar een Hagedis stil zat. Het bleek een Levendbarende Hagedis te zijn, een soort die ik nog niet eerder gezien had.
Ik vertelde hem over de verschillende gebieden waar ik met een soort van regelmaat kom en dus ook over Arkemheen. Ik vertelde over mijn laatste bezoek waarbij ik waarschijnlijk net de Witwangstern gemist had. De vogelaar kende een gebied waar deze soort zeker te zien zou zijn, niet eens zo ver van Fochteloo… In de Onlanden en de Onnerpolder zou het Sterntje zeker te vinden moeten zijn. Hij vertelde dat het sowieso een leuk gebied was om naartoe te gaan. Voor de Witwang kon ik dan het best naar de Onnerpolder en daar naar het gemaal. Daar zou ik ze zeker moeten kunnen vinden. En zo begon het in m’n hoofd te knagen. Het was toch nog wel een stukje rijden en de weg terug naar huis werd dan natuurlijk ook een stukje langer. Aan de andere kant: hier in het Veen zag ik ook niet zo heel veel en nu al naar huis gaan vond ik eigenlijk ook wel weer zonde van m’n vrije dag… Ik besloot eerst nog de weg af te lopen naar het gebied waar ik eerder regelmatig Boomvalken had gezien. Nog een soort waar ik nu op gehoopt had. Maar al wat er zat, geen Boomvalken. Daarop besloot ik het toch te gaan doen. Ik was al een heel eind in de richting en een soort van zekerheid op de Witwangstern… Hoeveel redenen heeft iemand nodig?
Ik had de navigatie ingesteld op het gemaal en zo reed ik door het Drentse platteland richting Groningen. Het was ongeveer 3 kwartier rijden waarbij ik door dorpen reed ik waar ik eerder nog nooit van gehoord had. Het was rustig, mooi en zo een heerlijke rit. Toen ik in de buurt van het gemaal kwam, begon het een beetje te kriebelen. Ik was heel benieuwd of ik zo gaan zien waarvoor ik dit stuk gereden had. Ik reed een soort van zandweg in tussen velden door waar grote aantallen Ganzen zaten, maar ik zag geen gemaal (en zeker geen Sternen). Op het punt waar ik rechtdoor gegaan was, waar ik dacht dat het niet anders kon, zag ik een auto rechtsaf gaan en dus besloot ik ook die weg maar te volgen om te zien waar hij uit zou komen. De weg liep nog zo’n 500m door en aan het einde daarvan zag ik een bouwwerk wat het gemaal moest zijn. Ik had het gevonden! De zon was nog harder gaan schijnen, wat de fotografie-omstandigheden niet beter maakte, maar toch ben ik vol goede moed uitgestapt om de omgeving te gaan verkennen. Eerst ben ik het gemaal opgelopen (waar je dus bovenop kon staan waarmee ik een mooi uitzicht over het uitgestrekte landschap kreeg). Op het gemaal stonden een man en vrouw met een een telescoop de omgeving te observeren en ik vroeg ze of ze dit gebied kenden. Dat bleek het geval en ik vroeg ze waar ik de Witwangsterns zou kunnen vinden. Ze wezen me op een aantal plekken waar ze zouden kunnen zitten, maar zij hadden er nog niet veel gezien. Ze vertelden ook nog dat er in het gebied verschillende paartjes Geoorde Futen moeten zitten. Ook broedden er Steltkluten en kwamen er zo af toe onverwachte gasten. Terwijl we daar zo stonden, zag 1 van hen in de verte 2 vogels vliegen en kon door de scoop met zekerheid zeggen dat het de Witwangen waren. Ze zaten er dus!. Ik kon een foto van ze maken met de skyline van Groningen op de achtergrond, maar dit proefde wel naar meer. Ik ben het gemaal weer afgelopen waarbij ik mooi 2 rustende Boerenzwaluwen kon vastleggen en ben over de dijk rondom het gebied gaan wandelen richting de plek waar de Witwangsterns zouden kunnen zitten.
Direct aan het begin van de dijk, aan de linkerkant, liep een sloot waar ik helemaal in het begin een Geoorde Fuut zag zwemmen. Vrij vooraan en best dichtbij! Gaaf! Ik heb de Sterntjes even gelaten voor wat ze zijn en heb eerst de focus op deze prachtige duikertjes gelegd. Ik besef dat ik er niet teveel over moet klagen, maar ik doe het toch nog een keer: het licht was zo knetterhard dat de kleuren op de eerste foto’s eigenlijk niet goed uitkwamen. Het hielp ook niet dat 1 van de vogels (het was een koppeltje) regelmatig onderdook en dus drijfnat en daardoor heel donker was. Maar goed, ik heb er verschillende foto’s van kunnen maken waarop op 1 bleek dat ze niet met z’n tweetjes waren, maar met z’n drieën. Op de rug van 1 van de ouders was het koppie van een jong te zien. Toen ik dacht dat ik wel genoeg foto’s had, ben ik weer verder gelopen en kwam bij een bocht in de dijk waar deze naar links afboog. Aan de linkerkant lag een moerassig gebied en daar bleken de Steltkluten rond te stappen. Ondanks dat het natuurlijk best leuke vogels zijn, is het niet de soort waar ik voor gekomen was en toen ik dus ook een geluid hoorde wat ik niet direct kan thuisbrengen, maar wel aan een Stern kon linken, heb ik mijn aandacht en camera naar rechts gedraaid en de lucht afgezocht naar misschien de Witwangstern? En het klopte: het geluid werd gemaakt door de Witwangsterns, een beetje het geluid van een Visdief of Zwarte Stern, maar dan schor. Toen ik dat eenmaal doorhad, werd het wat makkelijk om ze te vinden. Ze vlogen rechts van de dijk verschillende keren voorbij, opzoek naar visjes in een grotere vaart en doordat ze regelmatig riepen, kon ik snel mijn camera richten en kreeg ze behoorlijk goed in beeld. En op de foto’s was inderdaad te zien: donkere buik, witte wang. Ik ben een tijd in de bocht blijven staan, maar na een tijdje bedacht ik dat ik net zo goed terug kon lopen, aangezien de Sterns een groot deel van de vaart afvlogen, en dan kon ik bij hun afwezigheid kijken of ik de Geoorde Fuutjes nog beter zou kunnen vastleggen.
De Witwangsterns kwamen niet heel vaak voorbij en ook de Fuutjes bleven wat afwezig, waarop ik weer richting het gemaal en het begin van de dijk gelopen ben. In het Fluitenkruid zat een Rietzanger prachtig te zingen waar ik wat plaatjes van kon maken en daarna werd ik aangesproken door een dame die ook regelmatig in dit gebied kwam. Zij wist te vertellen dat er minstens 3 koppeltjes Geoorde Futen in dit gedeelte zaten en dat er 1 koppeltje regelmatig heel dicht onder de kant voorbij zwom. Je moest dan gewoon tussen het riet gaan zitten en afwachten. En dat deed ik dus maar en het bleek dat de dame gelijk had. 2 Geoorde Futen zwommen dichtbij voorbij en 1 daarvan had 2 jongen op de rug. Hoe leuk! Ze zwommen wel heel snel en door het riet was het wel lastig ze een beetje goed in beeld te krijgen, maar het lukte aardig. Toen ze dat stuk weer helemaal voorbij gezwommen waren, ben ik weer uit het riet gekropen en hoorde enkele mensen nogal opgewonden praten. Iemand had een Zwarte Ibis gevonden een heel klein stukje verderop en aangezien de Fuutjes niet meer in beeld waren, ben ik toch ook maar even gaan kijken. Eerst zag ik in de verte op de plas een derde koppeltje Geoorde Futen, maar al vrij snel kwam ook de Ibis in beeld die al foeragerend steeds dichterbij kwam. Het is heel gek misschien, maar dat is nou typisch niet een soort waar ik voor in de auto zou stappen, maar nou hij hier zo rond scharrelde, vond ik het toch ook wel aardig dat ik ook deze nieuwe soort mee kon pikken. Waarschijnlijk is dit niet een ontsnapt exemplaar maar 1 die besloten heeft deze kant op te komen. Tja en dan moet je hem eigenlijk wel meenemen…
Ik ben niet heel lang bij deze vogel gebleven omdat omdat ik andere soorten toch leuker vind en ben daarom weer naar het eerste koppeltje Fuutjes gelopen dat heel in de verte op de sloot zwom. Ik begon aan afronden en de terugweg te denken en daarom ben ik niet weer naar ze toe gelopen, maar ben ik in deze hoek gebleven waar ook genoeg te zien en horen was. De Rietzanger bleef maar zingen en vond af en toen toch een riethalm om vanuit te zingen. Toch een beetje zoals het hoort… Ook het tweede koppeltje Fuutjes liet zich weer zien, nu zelfs wat vrijer dan de eerste keer en zo kon ik van hun ook nog aardige plaatjes maken. En zelfs de Witwangstern kwam nog even in beeld met een grote Libelle als prooi, zodat ik nog een laatste plaatje van de doelsoort kon maken. Ik heb afgesloten met de Rietzanger in Fluitenkruid en bedacht dat het mooi was geweest. Op enig moment moet je stoppen en ik voelde dat het moment daar was.
Wat een geweldige dag was het geworden. Natuurlijk was het Fochteloërveen weer mooi om te zijn, maar de Onnerpolder met maar liefst 3(!) nieuwe soorten was wel écht een traktatie! De Ibis, ach, de Geoorde Fuutjes, heel leuk, maar weer een nieuwe Stern, geweldig! Ik ben met een blij en tevreden gevoel weer naar huis gereden en daarom duurde de terugweg niet zo lang. Als er weer eens een gelegenheid is, wil ik heel graag dit gebied weer eens bezoeken. Misschien dan met iets minder licht… Wensen mag altijd…
