Het Varangerfjord. Het Varangerschiereiland. Al jaren spreek ik deze namen uit met een groot verlangen. Het verlangen om ze een keer te bezoeken en de vogelrijkdom in het echt te gaan bewonderen en het natuurschoon in me op te nemen.
Ik heb deze namen leren kennen toen ik opzoek was naar wat er aan vogel-fotografie reizen zoal te koop is. Eén van de bestemmingen bleek in de meest noordoostelijke hoek van Noorwegen te liggen en de reis werd in maart gedaan. De noordelijke gebieden, en wat dat aangaat ook de meest zuidelijke gebieden, spreken mij enorm aan en oefenen een enorme aantrekkingskracht op me uit. Elk jaar probeer ik een manier te bedenken om met zo’n reis mee te gaan of hoe er op een andere manier te komen. Eén van de nadelen van een georganiseerde reis is de kosten, een ander nadeel vind ik dat je gebonden bent aan een programma, wat je kan beperken. Aan de andere kant wordt de reis natuurlijk geleidt door een ervaren gids en weet precies waar, welke soorten te vinden zijn.
Tijdens een bezoek aan de landelijke SOVON dag, stonden er verschillende stands van reisorganisaties en her en der heb ik informatie ingewonnen. Ik was even zeer geïnteresseerd in een korte reis naar Farne-island. In het voorjaar gaan daar altijd verschillende trips heen en deze was eigenlijk 1 weekend, waarbij je een paar uur op het eiland zou zijn. Natuurlijk een mooie gelegenheid, maar als nou net die dag het weer tegen zou zitten, was je mooi nat…
Toen ik het er met m’n vrouw over had, vroeg ze: “waarom doe je niet een keer zo iets?” Ik legde uit dat dit niet een ideale manier zou zijn en dat ik het liever zelf zou doen. Dat bleek naar Farne-island nog best lastig en viel dat idee al snel weg. Maar in m’n achterhoofd klonk nog steeds zachtjes, maar al wel een beetje harder: Varanger, Varanger, Varanger! Dus ben ik eerst vrijblijvend gaan uitzoeken of een reis naar Noorwegen te organiseren was. En eigenlijk was het vrij makkelijk.
Dat kwam niet in de laatste plaats doordat ik tijdens al het uitzoeken stuitte ik op een organisatie: Biotope, gevestigd op het Varanger-schiereiland. Dit is een architectenbureau waarin mensen werken met een enorme affiniteit voor natuur/vogels/milieu/Varanger en dit blijkbaar graag willen uitdragen. Eén van de mensen van dit bureau is Tormod Amundsen en hij lijkt de vliegende kracht achter de Varanger-promotie en dan met name de promotie van de vogelwereld van het schiereiland. Biotope heeft een prachtig boek uitgebracht: Birding Varanger. The Biotope guide to the best Birding sites in Arctic Norway. Op de site van Birding Varanger was al heel veel informatie te vinden, maar nog voordat ik iets geboekt had, heb ik het boek besteld in de hoop nog meer informatie te vinden. Na een week of 2 lag het boek in de bus en het overtrof elke verwachting: het was een uitéénzetting van alle interessante gebieden op het schiereiland en een klein stuk ten zuiden van het fjord. Bijna van kilometer tot kilometer was beschreven waar je moest zijn, in welke tijd van het jaar en welke soorten je zou kunnen verwachten. En met al deze informatie wist ik het zeker: ik zou naar Varanger gaan en wel in maart! Vanaf dat moment kreeg het steeds meer vorm zodat ik begin december 2016 de vluchten, hotels en auto geregeld had en niets meer in de weg stond een lang gekoesterde wens in vervulling te laten gaan!
En zo sprintte ik 26 maart 2017 door de hallen van Schiphol om mijn vlucht naar Oslo te halen, vanwege enige drukte bij de douane, en kon ik dit nog een keer herhalen op 27 maart in Oslo voor de vlucht naar Kirkenes waar mijn echte avontuur zou beginnen…
Dag 1
In Oslo lag bijna geen sneeuw meer en ik hoopte van harte dat er nog een beetje zou liggen in en om het fjord om nog een beetje een winterse sfeer te hebben. Vanuit de lucht was al te zien dat er richting het noorden steeds meer lag en toen de landing uitgesteld moest worden op Kirkenes in verband met de hevige sneeuwval, bleek mijn ongerustheid ongegrond. Heel het land lag nog bedekt onder een immense witte deken en toen ik in eerste instantie koers zette richting het zuiden, kwam ik in een behoorlijke sneeuwbui terecht: er was geen winterse sfeer, het was nog volop winter!
In het boek van Biotope was het eerste hoofdstuk gewijd aan Sør-Varanger, het gebied ten zuiden van het fjord waar ook Kirkenes ligt. Aangezien ik vroeg in de middag zou landen, leek het me heel interessant eerst het natuurpark wat er ook ligt te bezoeken. Dit is het Øvre Pasvik National Park waarin nog oeroude bossen liggen met daartussenin moerassen, meren en rivieren. De bossen maken onderdeel uit van de Taigabossen welke zich vanuit Siberië tot hier uitstrekken. Thuis had ik al gevonden dat het vanaf het vliegveld maar een kleine omweg op weg naar mijn uiteindelijke bestemming was, en daarom reed ik als eerste naar Svanvik waar Bioforsk gelegen is, het bezoekerscentrum van het nationaal park. In het bezoekerscentrum was een tentoonstelling over het ontstaan van Pasvik, de vroegere bewoners, insectenleven, vogels en zoogdieren welke er voorkomen. Ook had ik in mijn Varanger-Bijbel gelezen dat er een vogel-voedings-station was waar verschillende Taigabewoners op af zouden komen en dit leek me zeker de moeite waard om een stukje voor om te rijden.
De weg er naar toe was mooi. Het voerde door een heuvelachtig gebied langs een aantal dichtgevroren fjorden en rivieren. Op een bepaald moment schampte de weg de Russische grens wat best een vreemde gewaarwording was. Toen ik bijna bij Svanvik was, liep de weg door uitgestrekte (berken) bossen waarvan ik opvallend vond dat ze niet heel hoog waren. De omstandigheden lijken hier zwaar te zijn voor de bomen. In Svanvik aangekomen vond ik het Bioforsk centrum al snel. Het was inmiddels behoorlijk gaan sneeuwen en ik ben eerst binnen naar de tentoonstelling gaan kijken onder het genot van een kop koffie. Het was een mooie tentoonstelling over van alles wat in Pasvik te vinden is, waaronder mineralen, vlinders en opgezette vogels. Er zaten soorten bij waarvoor ik deze omweg gemaakt had en ik ben dan ook snel weer naar buiten gegaan en heb het voedings-station opgezocht. Helaas werd het station die dag alleen bezocht door Huismussen en Groenlingen en werd ik min of meer door de sneeuw genoodzaakt weer verder te gaan. Omdat het even daarna ophield met sneeuwen, heb ik nog een plek bezocht welke ook in het boek beschreven werd. Het was een punt met uitzicht over het meer de Svanvannet en volgens het boek zou je er verschillende interessante Eenden soorten moeten kunnen vinden, maar ja…: alles was dicht gevroren dus m’n planning in Pasvik liep sowieso wat anders dan ik in gedachte had. Ook stond er beschreven dat veel soorten eigenlijk wat zuidelijker gevonden konden worden, waarvoor ik niet voldoende tijd had om heen te gaan, en besloot ik weer naar het noorden te rijden en de weg op te gaan naar mijn uiteindelijke bestemming: Het Varangerschiereiland.
De weg was op verschillende momenten erg fraai, maar vogeltechnisch minder interessant. Toen ik een heel eind richting het westen was gereden, waar de uiterste punt van het fjord zich bevind, werden de uitzichten over het fjord steeds mooier en omdat het weer ook 180° was gedraaid, gaf dat prachtige plaatjes van een besneeuwd landschap onder een blauwe lucht in de zonneschijn.
Varangerbotn ligt op de uiterste, meest westelijke punt van het fjord. In het boek had ik gezien dat hier verschillende punten waren van waaraf je mooie soorten in en langs het water zou kunnen zien, dus maakte ik een stop bij het Varanger Samiske Museum vanwaar je naar de oevers van het fjord kon lopen. Maar ook hier bleek koning vorst te hebben toegeslagen en deze hoek van het fjord zat stijf dichtgevroren. Er waren geen vogels te zien en na een foto gemaakt te hebben van een sneeuwsculptuur ben ik weer verder gereden, naar Nesseby, weer richting het oosten, nu aan de noordkant van het fjord (en aan de zuidkant van het schiereiland), omdat ook hier het nodige te zien zou kunnen zijn. Als er geen vogels zouden zijn, was er in ieder geval een mooi kerkje…
Het kerkje was er inderdaad, vogels niet, dus besloot ik niet meer te stoppen en het hotel te gaan opzoeken. Dat lag een stuk verder naar het oosten, ongeveer halverwege het Varangerfjord, in Vestre Jakobselv. De zon begon al te zakken en in een prachtig licht zag ik een prachtige Zeearend heel rustig overvliegen! Stopplaatsen zijn er niet zoveel langs de weg, zeker niet met de grote hoeveelheid sneeuw, en moest ik dit plaatje dus op mijn eigen, interne harde schijf opslaan…
Na toch nog een keer gestopt te zijn voor een fraaie zonsondergang, kwam ik aan bij het hotel. Ik werd uiterst vriendelijk ontvangen door de eigenaresse, Siren, en zij gaf me direct enkele tips over het vogelen op Varanger.
’s Avonds ben ik nog even naar buiten gegaan en heb het Noorderlicht kunnen zien. Eerst dacht ik dat het gewoon een hoge, dunne bewolking was (het was wit wat ik zag), maar het bleek Noorderlicht te zijn, wat op de foto’s ook een beetje groen leek. Ik was blij dat ik dit natuurverschijnsel heb kunnen zien, maar dat mensen hier speciaal vakanties voor boeken…
Moe, maar intens blij er te zijn, ben ik redelijk op tijd gaan slapen om de volgende dag te beginnen met het echte werk: op zoek naar de Stellers Eider en de Koningseider!
